W praktyce szkolnej niezwykle ważne jest rozpoznanie sytuacji wychowanków i to zarówno ich predyspozycji, możliwości, jak też trudności i potrzeb.

Zasady pomocy psychologiczno-pedagogicznej udzielanej uczniowi w szkole określa rozporządzenie MEN z 9 sierpnia 2017 r. w sprawie zasad organizacji i udzielania pomocy psychologiczno-pedagogicznej w publicznych przedszkolach, szkołach i placówkach.
Akt ten nakłada na szkołę nie tylko obowiązek rozpoznawania i zaspokajania indywidualnych możliwości, potrzeb rozwojowych oraz edukacyjnych uczniów, ale też zobowiązuje do stwarzania warunków do aktywnego i pełnego uczestnictwa wychowanków w życiu szkoły oraz w środowisku społecznym.

Osoby, które znalazły się w trudnej sytuacji życiowej, są w depresji lub poczuły potrzebę kontaktu z kimś, kto profesjonalnie zajmuje się pomocą psychologiczną, często zastanawiają się do kogo udać się po pomoc. Pojawia się szereg nieporozumień związanych z potocznym rozumieniem psychologa jako osoby do której udajemy się w sprawach dotyczących wszelkich trudności związanych ze zdrowiem psychicznym. Zawód psychologa bardzo często mylony jest z zawodem psychoterapeuty, a nawet psychiatry. Aby wyjaśnić to nieporozumienie i udać się po pomoc do odpowiedniej osoby należy bliżej zapoznać się z tym, co kryje się pod nazwami psycholog, psychoterapeuta i psychiatra.