Z okazji obchodzonego przez naszą dwójkową społeczność Światowego Dnia Świadomości Autyzmu o autyzmie słów kilka.
Spektrum autyzmu to przede wszystkim:
- jakościowe nieprawidłowości wzajemnych interakcji społecznych - czyli RELACJE,
- jakościowe nieprawidłowości w porozumiewaniu się - czyli KOMUNIKACJA,
- ograniczone, powtarzające się, stereotypowe wzorce zachowań, zainteresowań, aktywności - czyli SCHEMATOWOŚĆ.
Co istotne, jeden objaw w izolacji nie świadczy o rozwoju w spektrum autyzmu - ponieważ każdy z nas ma pewne rytuały, schematy, ulubione kubki, cechy zbliżone do spektrum. Musi występować spektrum objawów, czyli całą rzesza różnych zachowań, które nie są standardowe. Osoba ze spektrum autyzmu może mieć niepełnosprawność umysłową, ale może być też wybitnie uzdolniona, a nawet mieć Zespół Sawanta. Osoba w spektrum może preferować samotną aktywność, albo wręcz posiadać dużą społeczną motywację. Osoba w spektrum może być niewerbalna, komunikować się za pomocą komunikacji alternatywnej albo mieć język bardziej rozwinięty niż byśmy na dany wiek rozwojowy oczekiwali. Osoba w spektrum często ma trudności z integracją sensoryczną, może być podwrażliwa albo nadwrażliwa sensorycznie. Osoba w spektrum może być zupełnie niezorganizowana, a może być nad wyraz poukładana i zorganizowana. Dziewczynki/kobiety w spektrum często się maskują, dostosowują do środowiska ogromnym kosztem - odreagowując to później w bezpiecznych dla nich warunkach. Ze spektrum autyzmu często współwystępują takie zaburzenia, jak: ADHD, zaburzenia lękowe, czy zaburzenia nastroju.
Na spektrum autyzmu nie ma "mody", jest większa wrażliwość na odmienność, większa świadomość trudności i objawów, większa rzesza wyspecjalizowanych specjalistów.
Spektrum autyzmu diagnozuje zespół specjalistów, najlepiej psycholog specjalizujący się w spektrum i psychiatra, który wystawia zaświadczenie lekarskie.
W diagnozie spektrum autyzmu ważny jest wywiad rozwojowy, obserwacja, często wykorzystywane jest narzędzie ADOS-2 oraz ADIR.
Z książek na temat spektrum mogę polecić dla dzieci:
- wszystkie koty są w spektrum autyzmu,
Z seriali dla dorosłych na temat spektrum autyzmu mogę polecić:
- Matki Pingwinów
- The Good doctor.
To, czego życzę Nam wszystkim to akceptacji neuroróżnorodności, która zawsze była, jest i będzie (ponieważ często jest genetycznie uwarunkowana), zrozumienia odmienności oraz wsparcia w pokonywaniu trudności.
Zapraszam również do obejrzenia galerii zdjęć z obchodów.
Sandra Polywka-Nicze